REKREASYON KATILIMI

 

Bireylerin veya toplumun rekreasyonel faaliyetlere katılabilmesi ya da katıldıkları rekreasyon faaliyetlerini daha iyi şartlarda yapabilmesi için çeşitli kriterlerin oluşması gerekmektedir.

Bu kriterlerden en öncelikli olanları ise zaman, yeterli ekonomik güç ve rekreasyon faaliyetlerinin yapılabileceği alanların varlığıdır.

Rekreasyon faaliyetlerine katılmayı engelleyen veya destekleyen birçok faktör bulunmaktadır ancak rekreasyon faaliyetlerine katılımı etkileyen faktörleri dört ana başlık altında toplayabiliriz .

• Sezonluk engeller,

 • Finansal kaynaklar ve rekreasyon alanlarının ulaşılabilir olması,

• Cinsiyet ve sosyal sınırlama,

 • Fiziksel kaynaklar ve moda.

 

Sezonluk Engeller

Rekreasyonunun faaliyetlerinin gerçekleştirileceği mevsim, güneşli gün sayısı, gündüzlerin uzunluğu, sıcaklık gibi faktörler rekreasyon faaliyetlerine katılımı etkilemektedir.

Özellikle açık hava rekreasyon faaliyetleri hava şartlarına büyük ölçüde bağlıdır.

 Yağışlı günlerde rekreasyon faaliyetlerine katılımın nispeten daha az olduğu söylenebilir.

 Ancak kayak, snowboard gibi bazı rekreasyon faaliyetlerinin gerçekleşmesi ise aksine kar yağışını gerektirir.

Kapalı alanlarda yapılan rekreasyon faaliyetleri ise sezonluk değişimlerden daha az etkilenirler.

Bununla birlikte insanlar, sıcak günlerde kapalı mekânlarda gerçekleştirilen rekreatif faaliyetlerde bulunmaktansa deniz kenarı, ormanlık gibi alanları daha çok tercih ederler.

Gündüzlerin uzamasıyla birlikte kişilerin katılacakları rekreasyon imkânlarının da süresi uzamaktadır.

 

Finansal Kaynaklar ve Rekreasyon Alanlarının Ulaşılabilir Olması

 İnsanın yaşadığı fiziki çevre sadece katılımcı olmasını değil, çoğu kez katılacağı rekreasyon faaliyetinin türünü de tespit etmektedir .

Çünkü insanlar öncelikli olarak yakın çevresindeki tesis ve alanları keşfeder, buralarda yapabileceği faaliyetlere katılmayı tercih eder.

Bu bağlamda şehir içi rekreasyon alanlarının gerek yakınlık gerekse güvenlik nedeniyle daha çok tercih edildiği söylenebilir.

 Ancak özel otomobile sahip olan insanlar daha rahat ulaşım imkânına sahip oldukları için uzak alanlardaki rekreasyon faaliyetlerine de katılabilmektedir.

 Gelişmekte olan ülkelerde rekreaktif faaliyetlere kaynak aktarılmasının veya bulunmasının zor olduğu bilinmektedir.

 Çünkü bu ülkelerde öncelik diğer yaşamsal ihtiyaçların teminidir.

Diğer yandan rekreasyon faaliyetlerine katılımı etkileyen diğer bir unsur da bireylerin ekonomik seviyeleridir.

Gelir arttıkça rekreasyon yapma arzusu çeşitlenmekte ve çoğalmaktadır.

Ayrıca rekreasyonun birçok türü belli bir harcamayı gerektirmektedir.

Özellikle aktif rekreasyonlarda spor aleti ve giysi gibi birtakım harcama kalemleri bulunmaktadır.

Kullanılabilir gelir, ekonomik durumuna göre dalgalansa ya da sosyo-ekonomik gruplar arasında farklılaşsa da, bugün rekreasyon faaliyetleri için ayrılan kaynakların her zamankinden daha yüksek olduğu bilinmektedir.

Bu durumun en büyük nedenleri kadınların da çalışma hayatına girmesiyle evde ücret alan iki kişinin olması ve ailedeki birey sayılarının giderek azalmasıdır.

 

Cinsiyet ve Sosyal Sınırlamalar

 Çalışan bayanlar, çalışan erkeklere göre daha az boş zamana sahiptirler.

Bayanlar çalışma dışı zamanlarının büyük bir kısmını ev işleriyle uğraşarak geçirmektedirler.

Çocuk sahibi bayanlar çalışma saatleri ve ev işlerine ayırdıkları zamandan geriye kalan saatlerinin büyük bir kısmını da çocuklarıyla ilgilenerek geçirmektedirler.

Bu durumun en büyük sebebi toplumda bu görevlerin kadının yükümlülüğü olduğuna dair bir görüşün hâkim olmasıdır.

Cinsiyet faktörünün dışında rekreasyon faaliyetlerine katılımı etkileyen sosyal faktörler de mevcuttur .

 Özellikle inanç konularının sosyal baskı unsuru olarak kullanıldığı ülkelerde, rekreasyon faaliyetlerine katılım sosyal baskı yoluyla engellenebilir ya da kısıtlanabilir.

 

Kaynaklar ve Moda

Günümüzde rekreasyon faaliyetleri günlük yaşamın önemli bir parçası haline gelmiştir.

Değişen yaşam koşulları ile birlikte insanların ihtiyaç ve zevkleri de değişmiş ve insanlar yalnızca yeme, içme, barınma gibi temel ihtiyaçlarını değil, bunun yanında ruhsal ihtiyaçlarını da giderebilecekleri faaliyet alanlarının arayışı içerisine girmişlerdir.

 Bu nedenle rekreasyon alanlarına olan ilgi giderek artmaktadır.

İnsanlar rekreasyon faaliyetlerine katılarak hem fiziksel hem de ruhsal tatmin duygusuna ulaşmaktadır.

Rekreasyon faaliyetlerine katılan kişi sayısının artması ve katılımcıların niteliğinin çeşitlilik göstermesi rekreasyon alanlarının sayısının artmasını sağlamıştır.

 Bu tür faaliyetlerde insanlar genellikle kendilerine daha yakın olan alanları tercih etmektedirler ancak popüler rekreasyon alanlarının ziyaretinde mesafe faktörünün önemi bulunmamaktadır.

Popülariteden dolayı, çok uzak mesafelerde de olsa rekreasyon alanlarının ziyaret edilmesi olasıdır.

 Yukarıda başlıklar halinde sıralanan faktörlere ilave olarak aşağıda sıralanan faktörler de rekreasyon faaliyetlerine eğilimi etkileyici nitelikte olabilir.

 • Eğitim düzeyi 

 • Aile yapısı

 • Yaş

  • Meslek

 • Şehirleşme,

 • Nüfus artışı ve hareketliliği,

 • Teknoloji,

 • Kitle iletişim araçlarının etkisi, reklam,

 • Kültürel etki,

  • Çevre bilinci,

• Değişen yeni sağlık bilinci,

 • Rekreasyon merkezleri de rekreasyon faaliyetlerine katılımı etkilemektedir.

Boş zaman, çalışma dışı zamanda içerisinde, insanın hayatını idame ettirebilmesi için zorunlu olan faaliyetleri gerçekleştirdikten sonra kalan zaman dilimini ifade etmektedir.

 Rekreasyon ise, bu zaman diliminde gerçekleştirilen aktiviteleri ifade etmektedir.

  Diğer bir ifadeyle rekreasyon, bireyin boş zamanı içinde, isteğe bağlı ve gönüllü olarak, bireysel olarak veya bir grupla birlikte yaptığı etkinliklerdir.

Rekreasyon faaliyetlerinin tarihi çok eskilere dayanmaktadır.

Geçmiş dönemlerde rekreasyon faaliyetleri bilinçli olarak yapılmamış olsa da, rekreasyon, var oluşundan bu yana insanların yaşantısında her zaman yer almıştır.

 Tarih öncesi dönemde, Eski Mısır’da, Eski Yunan’da, Roma Döneminde, Orta çağda ve günümüze kadar olan süreçte rekreasyon her zaman var olmuş ve artan bilinçle birlikte rekreasyon faaliyetleri giderek çeşitlenmiştir.

Bir faaliyetin rekreasyon faaliyeti olarak nitelendirilebilmesi için bir takım özellikler taşıması gerekmektedir.

 Her şeyden önce faaliyetin boş bir zamanda yapılması ve bireyin kendi iradesiyle seçtiği bir faaliyet olması gerekmektedir.

Rekreasyon bir iş değildir ve bireyin faaliyetlere katılma ve devam etme zorunluluğu yoktur.     

Rekreasyon bir bilim dalı haline geldikten sonra, rekreasyon kavramını tanımlamaya yönelik olarak bir takım teoriler geliştirilmiştir.

 

 Bu teoriler dört ana başlık altında toplanabilir; ihtiyaçlara hizmet eden rekreasyon, boş zaman değerlendirme aracı olarak rekreasyon, yeniden yaratma olarak rekreasyon ve ve topluma bir değer olarak rekreasyondur.

 Rekreasyonun bireyler ve toplum açısından birçok yararı vardır.

 Özellikle, günümüzde artan stres ve güçleşen yaşam koşulları düşünüldüğünde rekreasyonun beden ve ruh sağlığı üzerindeki  olumlu etkileri daha iyi anlaşılabilecektir.

 Rekreasyon bir yandan bireyin fiziksel aktivitesini arttırıp, bireye moral ve motivasyon sağlarken; diğer yandan, toplumsal ilişkileri geliştirerek bireyleri sosyalleştirmektedir.

 Rekreasyon faaliyetleri birçok faktöre bağlı olarak sınıflandırılabilmektedir.

Ancak burada unutulmaması gereken, bir faaliyetin birden fazla sınıflama kategorisinde yer alabileceğidir.

Rekreasyon faaliyetleri; etkinliklere katılma şekline göre aktif-pasif, yerel sınıflamaya göre kentsel-kırsal, mekânsal açıdan açık alan-kapalı alan, katılımcıların sayısına göre bireysel-grup, fonksiyonel açıdan ticari-sosyal-artistik-entelektüel, zamansal açıdan ise günlük-değişken ve tatil rekreasyonu olarak sınıflandırılmaktadır.

 Bireylerin rekreasyon faaliyetlerine katılımı destekleyen veya kısıtlayan bir takım faktörler vardır.

Bu faktörler genel olarak şu başlıklar altında toplanmaktadır; sezonluk engeller, finansal kaynaklar ve rekreasyon alanlarının ulaşılabilir olması, cinsiyet ve sosyal sınırlama ve fiziksel kaynaklar ve modadır.