REKREASYONUN SINIFLANDIRILMASI

 

Rekreaktif faaliyetler yapıldığı yer, zaman, katılımcı sayısı gibi birçok faktöre bağlı olarak sınıflandırılabilir.

 Yapılan bu sınıflamalarda göz ardı edilmemesi gereken, yapılan rekreasyonel faaliyetlerin birden çok sınıflamanın içerisinde yer alabileceğidir.

Örneğin basketbol oynamak kentsel, grup, aktif, sosyal vb. birçok sınıflamaya dâhil edilebilir.

Etkinliklere Katılma Şekline Göre Rekreasyon

 

Aktif Rekreasyon;

Rekreasyonel aktiviteye bireylerin aktif katılımıyla oluşan hareketli ve dinamik bir rekreasyondur.

 Aktif rekreasyona en önemli örnek spor yapmaktır.

 Diğer aktif rekreasyon faaliyetleri de bir müzik aleti çalmak, şarkı söylemek, tiyatro ve gösterilerde aktif rol almak, seyahat etmek vb. faaliyetlerdir.

Rekreasyon; insanların kendilerinden bir şey katmadıkları ya da yapmak için aktif enerji sarf etmedikleri, etkinliklere katılmak yerine izledikleri, seyirci oldukları rekreasyon türüdür.

 Televizyonda tenis maçı izlemek, bir stadyumda futbol karşılaşmasına gitmek, tiyatro oyunu izlemek vb. faaliyetlerdir.

 Yerel Sınıflamaya Göre Rekreasyon

 

Kentsel Rekreasyon;

  Kent sınırları içerisinde özellikle merkezde, açık veya kapalı alanlarda yapılan aktivitelerdir.

 Daha çok kısa süreli boş zamanlarda ve insanların yakın çevrelerinde kolayca ulaşabilecekleri faaliyetlerden oluşmaktadır.

 Sinema, tiyatro, eğlence yerleri, hayvanat bahçesi, müze, şehir parklarında yapılan aktiviteler kentsel alanda yapılan rekreasyonel faaliyetlere örnek olarak gösterilebilir.

 

 Kırsal Rekreasyon;

Şehir merkezinin dışında çoğunlukla işlevsel, manzarası güzel, rekreatif aktiviteleri yapmaya uygun orman, su kenarı ve dağlık bölgelerde yapılan aktivitelerdir.

Kırsal rekreasyon faaliyetlerine; zevk için yapılan yürüyüşler, su sporlarıyla uğraşma, balık tutma, dağcılık, motor sporları, bisiklet binme, doğa incelemeleri, arkeoloji, mağaracılık, deniz altı faaliyetleri, piknik yapma gibi etkinlikler örnek olarak verilebilir.

 

Mekânsal Açıdan Rekreasyon

 

Açık Alan Rekreasyonu;

 Açık havada yapılan, arazi kullanımı olan ve doğa ile iç içe yapılan faaliyetleri kapsamaktadır.

 Açık alanlardaki hareket özgürlüğü bireyin ya da grubun doğal kaynakları en verimli şekilde kullanması ile dinamik durum içerisinde bire bir yer almasını sağlamaktadır.

 Katılımcılar bu aktivitelerde gruba ait olma, sinerji yaratma, beraber iş yapabilme yeteneği, ortak paylaşım, risk alma, özgüven, liderlik, çözüm odaklı strateji geliştirme vb. bireysel ya da gruba özgü oluşabilecek temel kişilik yapılanmasına özgü davranışlarının canlanması ya da daha da aktif hale gelmesini amaçlamaktadır.

 Balonla gezme, bungee jumping, yüzme ve milli parklarda,  tabiat parklarında ve orman içi dinlenme alanlarında yapılan faaliyetler açık alan rekreasyonuna örnek olarak verilebilir.

 

Kapalı Alan Rekreasyonu;

 Binalarda ya da üzeri bir çeşit çatı sistemi ile kapatılmış mekânlarda yapılan rekreasyonel aktivitelerdir.

Açık alan rekreasyonu doğa ve hava koşulları ile yakından ilgili iken, kapalı alan rekreasyonunda bu koşulların pek bir önemi yoktur.

Bu ise, kapalı alan rekreasyon faaliyetlerinin istenilen zamanlarda yapılabilmesine olanak tanımaktadır.

 Kapalı yüzme havuzunda akşamları yüzmek, kapalı bir mekân da satranç oynamak, evde televizyon seyretmek, bilgisayar oyunu oynamak, kapalı spor salonunda basketbol oynamak, bir fitness salonunda ağırlık çalışmak, sinema salonunda film seyretmek vb. aktivitelerdir.        

 

Katılımcıların Sayısına Göre Rekreasyon Bireysel Rekreasyon;

 İnsanların yalnız olarak boş zamanlarında gerçekleştirdikleri faaliyetlerdir.

Örneğin; Evde tek başına müzik dinlemek, tek başına yapılan yürüyüş faaliyeti vb.

 

Grup Rekreasyonu;

İnsanların grup halinde boş zamanlarını değerlendirmeleridir.

 

İnsanlar grup rekreasyon aktiviteleri katılımı sayesinde bir grubun üyesi olur ve o topluluğun özelliklerini taşırlar.

 Grup rekreasyon faaliyetlerine takım sporları müsabakaları, toplu piknik ve rekreatif olarak yapılan toplu müzik aktiviteleri örnek gösterilebilir.

 

Fonksiyonel Açıdan Rekreasyon

 

Ticari Rekreasyon;

 Rekreatif ihtiyaçlar çeşitli kurum ve kuruluşların sunduğu hizmetlerden masrafsız olarak giderebileceği gibi kar amacıyla sunulan hizmetler de  aynı amaçla satın alınabilir.

 Bu tür hizmetler rekreasyoniste büyük kolaylık sağlamaktadır.

Ticari rekreasyon faaliyetlerine; temalı parklar, özel spor alanları ve özel eğlence mekânları örnek olarak gösterilebilir.

 

Sosyal Rekreasyon;

İnsanların sosyal ilişkiler kurmak ve kurulan bu ilişkileri kuvvetlendirmek ve geliştirmek için katıldıkları etkinliklerdir.

Arkadaş toplantıları, doğum günleri, partiler, yemekler, davetlere katılma sosyal rekreasyon aktiviteleri arasında sayılabilir.

 

 Artistik (Estetik) Rekreasyon;

 Pasif niteliktedir ve daha çok aktif rekreasyondan hoşlanmayan insanlar için sergiye gitme, ünlü müzik yapıtlarını dinleme gibi eylemlerden oluşmaktadır.

 Entellektüel (Zihinsel) Rekreasyon;

Birçok birey rekreasyon aktivitelerine katılırken bilgi ve anlayışlarını arttırarak yaşamlarını zenginleştirmeyi hedeflerler.

 Bu aktiviteler öğrenme ve zihin üzerinde yoğunlaşır.

Pasif bir nitelik taşıyan bu eylemler, daha çok yüksek eğitim ve kültür düzeyinde insanların yaptıkları rekreasyon faaliyetleridir.

 Örneğin; sanat ve politika toplantılarına katılma, konferanslara gitme gibi etkinliklerdir.

 

Zamansal Açıdan Rekreasyon

 

Günlük Rekreasyon;

Genellikle bireyin yakın çevresinde, oldukça kısa mesafelerde gün içindeki boş zamanlarında gerçekleştirdiği rekreasyon aktiviteleridir.

Ev hanımlarının gün içinde ev işlerinden arta kalan boş zamanlarında arkadaşlarıyla yaptığı aktiviteler, öğrencilerin ders aralarında arkadaşlarıyla basketbol, masa tenisi vb. oyunlar oynaması ve çalışanların çalışma saatleri arasında gerçekleştirdiği bireysel ve grup aktiviteleri günlük rekreasyona örnek olarak verilebilir.

 

Tatil Rekreasyonu

 Hafta sonu, bayram ve yıllık tatillerde oluşan boş zamanlarda gerçekleştirilen aktiviteleri kapsar.

Tatil rekreasyonu üç alt grupta toplanabilir.

Bu alt gruplardan ilki hafta sonu rekreasyonudur.

 Bireylerin hafta sonlarındaki boş zamanlarında gerçekleştirdiği rekreasyon faaliyetleri bu grupta yer alır.

 Hafta sonu rekreasyonuna bireylerin, bireysel veya toplu olarak sinemaya gitmesi veya taraftarı olduğu bir takımın maçını izlemesi örnek olarak verilebilir.

 Tatil rekreasyonunda ikinci alt grup bayram rekreasyonudur.

 Bireylerin milli ve dini bayram tatillerinde gerçekleştirdikleri rekreasyon faaliyetlerinden oluşur.

  Tatil rekreasyonunda son alt grup ise yıllık izin zamanlarında yapılan yıllık tatil rekreasyonudur.

Yıllık izin zamanlarında yurtiçi ve yurtdışına yapılan geziler, yüzme ve kayak bu tip rekreasyona örnek olarak verilebilir.

 

Değişken Rekreasyon;

 Çalışan bireylerin emekli olduktan sonra yaptıkları rekreasyonel etkinliklerini içerir.

Değişken rekreasyona en tipik örnekleri bayanların emekli olduktan sonra yaptıkları el sanatları faaliyetleri ve grup halinde yapılan gezilerdir.